هسته ای

   9خبر خوش هسته ای

همزمان با روز فناوری هسته ای ۱۳۹۰

رییس سازمان انرژی اتمی ایران در مراسم جشن هسته ای 20 فروردین 1390، نه خبر خوش هسته ای مهم اعلام کرد.

خبر نخست که نشان دهنده برداشته شدن یک گام فنی بسیار بند در برنامه هسته ای ایران است، آن است که ایران برای اولین بار موفق به تولید پودر دی اکسید اورانیوم شده که در واقع سوخت مصرفی راکتور آب سنگین اراک محسوب می شود.

دکتر فریدون عباسی دوانی امروز در سخنرانی خود گفت: «تولید دی اکسید اورانیوم گرید سرامیکی با غنای طبیعی در کارخانه فرآوری اورانیوم اصفهان به مرحله بهره‌برداری نزدیک شد و خوراک‌دهی آن آغاز شد. در واحد تولیدی یاد شده ماده اولیه مصرفی آن که همان کیک زرد (U3O8) یا سنگ معدن تغلیظ شده اورانیوم است، در یک فرآیند پیچیده شیمیایی به پودر دی اکسید اورانیوم طبیعی خالص (UO2) با مشخصات ویژه و قابلیت سرامیکی شدن تبدیل می‌شود و به عنوان ماده اولیه برای تولید سوخت راکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستاورد گام مهمی در توسعه ابعاد تحقیقاتی فن‌آوری هسته ای و هم‌چنین راکتورهای هسته ای به شمار می‌آید». راکتور آب سنگین اراک تا سال 2014 به بهره برداری خواهد رسید و قرار است جایگزین راکتور تحقیقاتی تهران شود.

خبر دومی که دکتر عباسی اعلام کرد مربوط به سوخت راکتور اتمی تهران است. وی گفت: «هم‌چنین مراحل تدوین دانش فنی، طراحی فرآیند تولید U3O8 با غنای 20 درصد از UF6 با غنای 20 درصد جهت تولید سوخت راکتور تحقیقاتی تهران به پایان رسیده و سازمان انرژی اتمی ایران در حال ساخت و تامین تجهیزات جهت نصب و راه‌اندازی فرآیند مذکور است که طبق برنامه زمان‌بندی به بهره‌برداری می‌رسد». کشورهای غربی تا کنون از عرضه سوخت راکتور تهران به ایران خودداری کرده اند.

خبری سومی که عباسی اعلام کرد مربوط به کشف دخایر جدید اورانیوم در کشور است. عباسی در این باره گفته است: «کشف ذخایر قابل توجه اورانیوم در منطقه اکتشافی ناریگان در استان یزد در اواخر سال 88 چشم‌انداز امید بخشی را در دستیابی به معادن اورانیوم در سراسر ایران ایجاد کرده است».

خبر چهارم، افزایش ظرفیت تولید کیک زرد در ایران است. رییس سازمان انرژی اتمی ایران گفته است: «معدن زیرزمینی ساغند در حوزه معدن، آماده‌سازی و تجهیزات از پییشرفت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است و به موازات آن ساخت کارخانه تولید کیک زرد اردکان زمینه افزایش ظرفیت تولید این ماده اولیه مورد نیاز چرخه سوخت را در سال‌های آینده فراهم کرده است». ایران تاکنون وارد کننده کیکی زرد بوده است اما از سال گذشته و با بهره برداری از مجتمع گچین در بندعباس تولید داخلی در این حوزه را آغاز کرده است. ظرفیت کارخانه اردکان و معدن ساغند به ظرفیت مجتمع گچین افزوده خواهد شد.

خبر پنجم در مورد نسل سوم ماشین های سانتریفیوژ است. عباسی در سخنان خود از تست موفق ماشین های نسل سوم خبر داده و گفته است: «تولید اورانیوم غنی شده با غنای کم‌تر از پنج درصد با به‌کارگیری سانتریفیوژهای نسل اول با بالاترین راندمان ادامه دارد. در جهت بهینه‌سازی ماشین‌های سانتریفیوژ برای افزایش توان جداسازی، ماشین‌های نسل دوم نیز تولید و آزمایش شده‌اند. در ادامه این تحقیقات همکاران توانمند ما در سازمان انرژی اتمی ایران در پرتو الطاف خداوندی توانستند ماشین نسل سوم را نیز طراحی کنند. این ماشین آزمایش‌های خود را با موفقیت به پایان رسانده است.»

خبر ششمی که عباسی اعلام کرد در مورد افزایش تولید آب سنگین در اراک است. وی گفته است: «در حال حاضر این کارخانه طبق برنامه کاری تعیین شده جهت تامین نیاز راکتور تحقیقاتی اراک مشغول به کار و تولید است و با بهینه‌سازی انجام شده تولید آن 10 درصد افزایش یافته است.»

خبر هفتم در مورد رادیو داروهاست. عباسی در این مورد تولید رادیو داروهای جدید گفته است: «ژنراتور رادیودارویی گالیوم ـ ژرمانیوم برای نخستین‌بار در کشور تولید شد. همزمان با مراسم روز ملی فن‌آوری هسته ای، عملیات اجرایی استقرار سامانه‌های پرتودهی استان‌های چهارمحال و بختیاری وآذربایجان شرقی با پشتیبانی و حمایت مادی و معنوی معاونت علمی و فن‌آوری ریاست جمهوری مراحل امکان‌سنجی و طراحی پایه آن صورت گرفته است آغاز می‌شود. خبر مسرت بخش دیگر در این حوزه تولید ژنراتور رادیودارویی گالیوم ـ ژرمانیوم برای نخستین‌بار در کشور است. گالیوم 68 یکی از رادیونوکلوییدهای مهم و کاربردی در حوزه پزشکی هسته ای جهت استفاده از تصویربرداری به روش پت است که امروزه از جایگاه ویژ‌ه‌ای در تشخیص بیماری‌ها به ویژه سرطان‌های سیستم نوروآندوکرین دارد. این ژنراتور تنها در دو کشور جهان به تولید انبوه رسیده است اما در آسیا افتخار تولید این ژنراتور برای نخستین‌بار به نام پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌یی سازمان انرژی اتمی ثبت شده است. یکی دیگر از دستاوردهای این پژوهشگاه را تولید رادیوداروی مس ـ 64 بوده است. این رادیو دارو یکی از مهم‌ترین رادیوداروهای مورد استفاده در روش نوین تصویربرداری با گسیل پوزیترون معروف به پت است که تشخیص بافت کم اکسیژن توسط آن با موفقیت در بیماری‌های انسانی در سه کشور جهان آزمایش شده است. تشخیص بافت کم اکسیژن در بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان‌ها، آنفاکتوس قلبی و مغزی حیاتی است».

عباسی گفته است: «جمهوری اسلامی ایران پس از ژاپن دومین تولیدکننده رادیودارو در آسیا و چهارمین تولید کننده آن در جهان است».

خبر هشتم به ساخت طیف سنج جرمی 4 قطبی در کشور بوده است. عباسی در ابن باره گفته است: «فاز تکمیلی طراحی و ساخت دستگاه طیف‌سنج جرمی چهار قطبی انجام شد. این دستگاه برای اندازه‌گیری غنای اورانیوم در فرآیند غنی‌سازی از دستگاه طیف‌سنج جرمی استفاده می‌شود که بدون آن پی بردن به میزان و درصد غنای اروانیوم در سایت غنی‌سازی با دقت بالا امکان‌پذیر نخواهد بود. زمینه تهیه این دستگاه از طریق دیگر کشورها برای ما فراهم نبوده و با توجه به تحریم‌های اعمال شده در این عرصه اهمیت دستیابی به آن روشن است».

نهمین خبری که عباسی اعلام کرد ساخت اولین شتابگر الکترواستاتیک با بیشینه انرژی 200kev در ایران بود. وی گفت: «این محصول در حال حاضر آماده تحویل به یک دانشگاه است و در سال جاری چند دستگاه دیگر ساخته شده و به دانشگاه‌های متقاضی تحویل می‌شود».